SMART Ne Demek?
SMART, hedeflerinizi yönlendirmek için kullanabileceğiniz bir kısaltmadır. Kriterleri, Peter Drucker’ın Kişisel Öğrenim Planı konseptine eklenen Hedeflere Göre Yönetimi tarafından sıklıkla atfedilir.Terimin bilinen ilk kullanımı, George T. Doran’ın Yönetim İncelemesi’nin Kasım 1981 sayısında ortaya çıkar. O zamandan beri, Profesör Robert S. Rubin (Saint Louis Üniversitesi), Sanayi ve Örgüt Psikolojisi Topluluğu için bir makalede SMART hakkında yazdı. Aşağıda gösterildiği gibi SMART’ın farklı insanlara farklı anlamlar getirdiğini belirtti.
Hedeflerinizin net ve erişilebilir olduğundan emin olmak için her biri olmalıdır:
- Spesific: Spesifik
- Measurable: Ölçülebilir
- Achievable: Ulaşılabilir
- Relevant: İlgili
- Time-Bound: Zaman Sınırlı
Profesör Rubin, SMART kısaltmasının, etkinliğin ve geri bildirimin önemini yansıtacak şekilde güncellenmesi gerektiğini de belirtmektedir. Bununla birlikte, bazı yazarlar onu ekstra odak alanlar içerecek şekilde genişletti; SMARTER. Ek olarak; değerlendirilmiş (evaluated) ve tekrardan düzenlenmiş (readjusted) içerir.
- Spesifik
Hedefiniz net ve spesifik olmalıdır, aksi takdirde çabalarınıza odaklanamaz ve bunu gerçekleştirmek için gerçekten motive olamazsınız. Amacınızı hazırlarken, beş “W” sorusunu cevaplamaya çalışın:
- Ne yapmak istiyorum? – (What)
- Bu amaç neden önemlidir? – (Why)
- Kimler katılıyor? – (Who)
- Nerede bulunuyor? – (Where)
- Hangi kaynaklar veya limitler var? – (Which)
Örnek: Şu anda bir pazarlama yöneticisi olduğunuzu ve pazarlama müdürü olmak istediğinizi düşünün. Belirli bir hedef “Organizasyonumda pazarlama müdürü olabilmek için gerekli becerileri ve deneyimleri kazanmalıyım, böylece kariyerimi kurabilir ve başarılı bir ekibe liderlik edebilirim.” olabilir.
- Ölçülebilir
Ölçülebilir hedefleriniz olması önemlidir, böylece ilerlemenizi takip edebilir ve motivasyonunuzu koruyabilirsiniz. İlerlemeyi değerlendirmek odaklanmaya devam etmenize, işlerinizi tarihinde bitirmenize ve hedefinize ulaşma heyecanını hissetmenize yardımcı olur. Ölçülebilir bir hedef, aşağıdaki gibi soruları ele almalıdır:
- Kaç (para)?
- Kaç tane?
- Başarılı olduğu zaman nasıl bileceğim?
Örnek: Gerekli eğitim kurslarını tamamladığınızı ve ilgili tecrübeyi beş yıl içinde kazanacağınızı belirleyerek pazarlama sorumlusu olabilmek için gerekli becerileri edinme hedefinizi ölçebilirsiniz.
- Ulaşılabilir
Hedefinizin ayrıca gerçekçi olması ve elde edilebilir olabilmesi gerekir. Başka bir deyişle, yeteneklerinizi zorlamalı fakat yine de mümkün olmalıdır. Elde edilebilir bir hedef belirlediğinizde, daha önce gözden kaçan fırsatları veya onu size yaklaştıran kaynakları tanımlayabilirsiniz. Elde edilebilir bir hedef genelde aşağıdaki gibi soruları cevaplar:
- Bu amaca nasıl ulaşabilirim?
- Mali faktörler gibi diğer kısıtlamaları temel alan hedef ne kadar gerçekçidir?
Örnek: Mevcut tecrübelerinize ve niteliklerinize dayanarak pazarlama başkanı olmak için gerekli becerilerin geliştirilmesinin gerçekçi olup olmadığını kendinize sormalısınız. Örneğin, gerekli eğitimi etkin bir şekilde tamamlayacak vaktiniz var mı? Gerekli kaynaklar sizin için mevcut mu? Bunu yapacak mali gücünüz var mı?
- İlgili
Bu adım, amacınızın sizin için önemli olduğundan emin olmak içindir. Hedeflerimize ulaşmada hepimizin destek ve yardıma ihtiyacı vardır, ancak bunlar üzerinde kontrolümüzün devam etmesi önemlidir. Böylece, planlarınızın herkesi ileri götürdüğünden emin olun, ancak kendi hedefinize ulaşmaktan hâlâ siz sorumlusunuz. İlgili bir hedef, bu sorulara “evet” cevabını verebilir:
- Bu değerli görünüyor mu?
- Bu doğru zaman mı?
- Bu bizim diğer çabalarımıza / ihtiyaçlarımıza uyuyor mu?
- Bu amaca ulaşmak için doğru kişiyim ben miyim?
- Mevcut sosyo-ekonomik ortamda uygulanabilir mi?
Örnek: Pazarlama sorumlusu olmak için gerekli becerileri kazanmak istiyor olabilirsiniz. Fakat, gerekli eğitimi almak ve ekstra kalifikasyonları öğrenmek için doğru zaman mı? Bu rol için doğru insan siz misiniz? Eşinizin hedeflerini hesaba kattınız mı? Örneğin; bir aile kurmak istiyorsanız, boş zamanınızda bu eğitimleri almak işleri zorlaştırır mı?
- Zaman Sınırlı
Odaklanacak bir son tarihinizin olması gerekir. SMART hedef kriterlerinin bu kısmı, günlük görevlerinizin uzun vadeli hedeflerinize göre öncelik vermesini önlemeye yardımcı olur. Zamana bağlı bir hedef genellikle aşağıdaki soruları cevaplayacaktır:
- Ne zaman?
- Bundan altı ay sonra ne yapabilirim?
- Bundan altı hafta sonra ne yapabilirim?
- Bugün ne yapabilirim?
Örnek: Daha önce belirttiğimiz gibi, pazarlama sorumlusu olma becerilerini kazanmak ek eğitim veya deneyim gerektirebilir. Bu becerileri kazanman ne kadar sürer? Belli sınavlara veya niteliklere sahip olabilmeniz için daha fazla eğitime mi ihtiyacınız var? Nihai hedefinize ulaşmak için gerekli olan küçük hedefleri gerçekleştirmek için kendinize gerçekçi bir zaman çizelgesi vermeniz önemlidir.